Trong lịch sử, nhiều người tin rằng Sao Hỏa và Trái Đất là hai hành tinh sinh đôi. Cả hai đều cấu tạo rắn, hay đá, chứ không phải là các hành tinh khí…

Đã có rất nhiều điều về Sao Hỏa được khám phá kể từ khi những nhà thiên văn học đầu tiên nghiên cứu nó bằng kính viễn vọng. Một vài phát hiện khoa học được chứng minh là sự thật, một số khác chỉ là sai lầm. Tuy nhiên, công việc của các nhà thiên văn học buổi đầu này là vô giá. Nó kích thích lòng ham hiểu biết và nó là người sáng lập cho các khám phá và phát hiện tuyệt vời về Sao Hỏa trong nhiều thế kỷ sau đó.

Tương đồng với Trái Đất

Trong lịch sử, nhiều người tin rằng Sao Hỏa và Trái Đất là hai hành tinh sinh đôi. Cả hai đều cấu tạo rắn, hay đá, chứ không phải là các hành tinh khí. Cả hai đề có bầu khí quyển và địa hình như các ngọn núi cao, các vực sâu, bình nguyên và đều có băng ở cực bắc và cực nam. Đồng thời, như khám phá của Sir William Herschel và những năm 1700, cả hai hành tinh có góc nghiêng tương tự nhau: Trái Đất là 23,45 độ và Sao Hỏa là 25,19 độ. Vì độ nghiêng này, các khu vực trên Sao Hỏa và Trái Đất hướng về Mặt Trời vào các thời điểm khác nhau; vì vậy, cả hai hành tinh đều có các mùa.

Một đặc điểm tương đồng giữa Trái Đất và Sao Hỏa nữa đó là độ dài ngày. Một ngày trên Trái Đất là 24 giờ, đó là do khoảng thời gian Trái Đất quay được một vòng quanh trục khi nó di chuyển quanh Mặt Trời. Một ngày Sao Hỏa cũng dài tương tự, khoảng 24 giờ, 39 phút và 35 giây. Vì vậy, nếu ai đó đang đứng trên Sao Hỏa cũng sẽ thấy Mặt Trời mọc vào buối sáng, đi qua bầu trời ban ngày và lặn vào buổi tối y hệt như trên Trái Đất.

Khác nhau hoàn toàn

Mặc dù Sao Hỏa giống với Trái Đất hơn so với các hành tinh khác trong Hệ Mặt Trời nhiều, nhưng cả hai hành tinh vẫn khác nhau ở nhiều điểm. Một trong số đó là độ dài một năm. Trái Đất có một năm dài khoảng 365 ngày, đó là khoảng thời gian nó đi hết một vòng quanh Mặt Trời. Sao Hỏa cách Mặt Trời xa hơn Trái Đất khoảng một lần rưỡi, vì chu kỳ quỹ đạo của nó cũng dài hơn – 687 ngày – điều đó có nghĩa là một năm trên Sao Hỏa dài gần gấp hai lần trên Trái Đất. Một hệ quả của việc này là mùa trên Sao Hỏa cũng dài hơn gần hai lần trên Trái Đất. Đồng thời, việc Trái Đất có chuyển động nhanh hơn cũng đồng nghĩa với việc nó liên tục tiến sát lại Sao Hỏa và vượt qua nó mỗi hai mươi sáu tháng một lần. Những lần lại gần nhau như vậy, được gọi là xung đối, sẽ xảy ra khi Trái Đất và Sao Hỏa có khoảng cách ngắn nhất. Vì quỹ đạo elip của chúng mà khoảng cách này không bao giờ cố định. Cụ thể, chúng sẽ cách nhau từ 96 triệu km đến 480 triệu km, tuy nhiên khi xung đối xảy ra chúng gần nhau hơn nhiều. Ví dụ, vào 27 tháng tám 2003, Sao Hỏa cách Trái đất 55.771.012 km – đây là gần nhất trong nhiều ngàn năm.

Về kích thước và lực hấp dẫn, Sao Hỏa và Trái Đất hoàn toàn không có điểm chung. Với đường kính 6787 km, Sao Hỏa chỉ bằng khoảng một nửa Trái Đất. Kích thước nhỏ hơn ảnh hưởng đến lực hấp dẫn của hành tinh, nó chỉ bằng khoảng 38 phần trăm so với Trái Đất. Vì vậy, nếu có ai đó nặng 90 kg trên Trái Đất thì sẽ chỉ nặng khoảng 34 kg trên Sao Hỏa. Bất chấp sự khác nhau giữa hai hành tinh, bề mặt của Sao Hỏa lại có diện tích gần bằng diện tích đất liền trên Trái Đất. Nguyên nhân là gần 70 phần trăm Trái Đất được bao bọc bởi nước biển, và lượng nước lớn như vậy lại không tồn tại trên Sao Hỏa.

(Còn nữa…)
Trịnh Khắc Duy (Dịch)