Ảnh: Boris Valentinovich Volynov
Boris Valentinovich Volynov sinh ra tại thành phố Irkutsk, phía nam nước Nga. Năm 1955, ông tốt nghiệp trường huấn luyện và trở thành phi công của không quân Liên Xô. Năm 1960, Volynov là một trong 20 người được chọn vào nhóm phi hành gia đầu tiên trong chương trình đưa người lên không gian của liên bang Xô Viết. Tuy nhiên, do mẹ ông là người Do Thái nên cho đến tận năm 1969, Volynov không được ưu tiên lựa chọn cho các nhiệm vụ mà thường được chỉ định là phi công trong phi hành đoàn dự bị (backup crew).

Ngày 15/01/1969, Volynov có chuyến bay đầu tiên lên không gian trên tàu Soyuz-5 với vai trò chỉ huy. Cùng bay với ông là Aleksei Yeliseyev và Yevgeny Khrunov. Nhiệm vụ của phi hành đoàn Soyuz-5 là tiến hành kết nối với tàu Soyuz-4 đã được phóng lên không gian một ngày trước đó. Ngày 16/01, hai tàu vũ trụ đã kết nối thành công với nhau, Yeliseyev và Khrunov rời khỏi phi thuyền di chuyển vào trong Soyuz-4. Đây là lần đầu tiên 2 tàu vũ trụ có người lái kết nối với nhau trên quỹ đạo. Sau khi gỡ bỏ kết nối, Soyuz-4 đã hạ cánh an toàn xuống Kazakhstan, còn Volynov tiếp tục một mình điều khiển Soyuz-5 bay trên quỹ đạo thêm 1 ngày nữa. Trong quá trình quay trở lại Trái Đất, Soyuz-5 đã gặp trục trặc khi module đổ bộ không thể tách khỏi module kỹ thuật. Tàu vũ trụ lao vào bầu khí quyển với phần nắp của module đổ bộ hướng về phía trước (ngược lại với thứ tự thông thường), tấm khiên cách nhiệt dính vào module kỹ thuật ở phía sau. Nhiệt độ cao do ma sát đã bắt đầu bào mòn và gây cháy những miếng đệm ở phần nắp không được bảo vệ, thảm họa đã gần như là không thể tránh khỏi. Rất may, trong những giây cuối cùng, khớp nối giữa hai module đã bị phá vỡ, ngay lập tức module đổ bộ đảo chiều, quay phần khiên cách nhiệt về phía trước, tiếp tục lao vào bầu khí quyển một cách an toàn. Lúc hạ cánh, dây dù của module đổ bộ đã hơi bị xoắn lại, đồng thời tên lửa hãm cũng không hoạt động. Module đổ bộ đã va chạm mạnh xuống đất nhưng Volynov chỉ bị gẫy răng, không bị chấn thương nào nghiêm trọng. Do trục trặc kỹ thuật, Volynov đã đổ bộ xuống vùng núi Ural, khá xa địa điểm dự định. Dưới cái lạnh -38 độ C, Volynov đã rời khỏi module, đi bộ vài km đến trú trong một trang trại (1). Sau đó, Volynov đã được phong tặng danh hiệu “anh hùng Liên Xô” và huân chương Lê Nin. Với chuyến bay này, Volynov cũng đã trở thành người gốc Do Thái đầu tiên bay vào không gian.

7 năm sau, Volynov mới có chuyến bay thứ hai trên phi thuyền Soyuz-21. Đây là phi hành đoàn đầu tiên lên làm việc tại trạm không gian Salyut-5 (Chào Mừng 5). Mục đích chính của nhiệm vụ là thử nghiệm khả năng giám sát các hoạt động quân sự từ ngoài không gian. Bên cạnh nhiệm vụ chính, hai nhà du hành cũng đã thực hiện nhiều thí nghiệm khoa học khác như quan sát Mặt Trời, theo dõi sự hoạt động của cá trong môi trường không trọng lượng, nói chuyện qua cầu truyền hình với học sinh,… Do các thiết bị của trạm gặp trục trặc nên điều kiện sống của các nhà du hành trở nên khó khăn và họ gặp các vấn đề về sức khoẻ, tâm lý. Ngày 24/08/1976, họ đã quay trở về Trái Đất sau hơn 49 ngày làm việc (2).

Sau Soyuz-21, Volynov không có thêm chuyến bay lên không gian nào nữa. Từ năm 1982, ông là giám đốc đào tạo của trung tâm Phi công Vũ trụ Yuri Gagarin. Ông đảm nhiệm chức vụ này cho đến khi nghỉ hưu năm 1990.

Tài liệu tham khảo:
[2]Wikipedia, 12/2009. On this day, December 18, https://en.wikipedia.org/wiki/December_18
[1]Mark Wade,, 1997-2009. Volynov, https://www.astronautix.com/astros/volynov.htm
[3]Wikipedia, 11/2009. Boris Volynov, https://en.wikipedia.org/wiki/Boris_Volynov

====
Ghi chú:
(1) Xem thêm bài viết về nhiệm vụ Soyuz-5
https://ttvnol.com/forum/thienvanhoc/874812/trang-38.ttvn#11847980
(2) Xem thêm bài viết về trạm không gian Salyut-5
https://ttvnol.com/forum/thienvanhoc/988995/trang-2.ttvn#13583953

Theo ttvnol.com