Ira Sprague Bowen sinh ra tại bang New York, đông bắc Hoa Kỳ. Sau khi tốt nghiệp trường cao đẳng Oberlin, ông tiếp tục học thạc sĩ tại trường đại học Chicago và bảo vệ thành công luận án tiến sĩ tại học viện Công nghệ California. Từ năm 1921 đến năm 1945, ông là giáo sư vật lý của học viện. Từ năm 1946 đến năm 1964, ông lần lượt được bổ nhiệm làm giám đốc đài thiên văn Mount Wilson và đài thiên văn Palomar.


Ira Sprague Bowen (21/12/1898 – 06/02/1973)

Đầu thế kỷ XX, khi quan sát quang phổ của các tinh vân (1), các nhà thiên văn đã phát hiện ra sự tồn tại của một số vạch phổ mới. Các vạch phổ này không tương ứng với bất kỳ nguyên tố nào đã biết. Cũng tương tự như trường hợp phát hiện ra hêli trên Mặt Trời, các nhà thiên văn nghĩ là những vạch phổ đó tương ứng với một nguyên tố mới và họ gọi nó là «nebulium». Bằng việc nghiên cứu phổ tử ngoại của các nguyên tử bị ion hóa mạnh, Bowen đã chỉ ra rằng không tồn tại chất nào có tên là nebulium cả, những vạch phổ «lạ» bắt nguồn từ các nguyên tử oxy và nitơ bị mất đi 2 hoặc 3 electron. Tiếp tục những nghiên cứu của mình, Bowen đã giải thích được nguồn gốc của hầu hết các vạch phổ của những tinh vân.

Tên ông được đặt cho một crater trên Mặt Trăng, một tiểu hành tinh (asteroid 3363 Bowen)

Tài liệu tham khảo:
[1]Today in Science History, 1999 – 2007. December 21 – Births, Deaths, Events, https://www.todayinsci.com/12/12_21.htm
[2]JST, 2006-02-25. The Bruce Medalists, Ira Sprague Bowen, https://www.phys-astro.sonoma.edu/BruceMedalists/Bowen/index.html

Trần Tuấn Tú – TTVNOL