Giáp Ngọ và những chòm sao liên quan đến ngựa

Năm Giáp Ngọ đến, CLB Thiên văn học Đà Nẵng (DAC) chúc bạn một năm mới vui vẻ, bình an, một năm mới phát tài phát lộc, an khang thịnh vượng, vạn sự như ý. Hôm nay, DAC xin giới thiệu với các bạn thông tin về những chòm sao liên quan đến ngựa trên bầu trời.

Các chòm sao Pegasus (Phi Mã), Equuleus (Ngựa Nhỏ), Sagittarius (Cung Thủ) và Centaurus (Nhân Mã).

1. Chòm sao Pegasus (Phi Mã).

Chòm sao Pegasus.

Chòm sao này mang hình ảnh một con ngựa có cánh, có diện tích khá lớn, chiếm vị trí thứ 7 trong danh sách các chòm sao theo diện tích trên thiên cầu. Nó giáp với các chòm sao: Andromeda (Tiên Nữ), Lacerta (Con Thằn Lằn), Cygnus (Thiên Nga), Vulpecula (Con Cáo), Delphinus (Cá Heo), Equuleus (Ngựa Nhỏ), Aquarius (Bảo Bình) và Pisces (Song Ngư).

Pegasus có ba ngôi sao sáng là: Algenib, Markab, Scheat và ngôi sao Alpheratz của chòm sao Andromeda (Tiên Nữ) tạo thành hình vuông mùa thu nổi bật trên bầu trời đêm.

2. Chòm sao Equuleus (Ngựa Nhỏ).

Chòm sao Equuleus.

Chòm sao này mang hình ảnh của con ngựa nhỏ, có diện tích khá nhỏ, chiếm vị trí thứ 87 trong danh sách các chòm sao theo diện tích trên thiên cầu, chỉ lớn hơn chòm sao Crux (Nam Thập Tự). Nó giáp với các chòm sao: Aquarius (Bảo Bình), Delphinus (Cá Heo) và Pegasus (Phi Mã).

Equuleus gồm các ngôi sao khá mờ, xếp thành hình tứ giác. Do nó có diện tích khá nhỏ và gồm các ngôi sao khó nhìn thấy trên bầu trời nên nó không phải là chòm sao nổi bật và ít người chú ý đến nó.

3. Chòm sao Sagittarius (Cung Thủ).

Chòm sao Sagittarius.

Sagittarius (Cung Thủ) là một trong số 13 chòm sao Hoàng đạo, mang hình ảnh của một nhân mã nửa người nửa ngựa đang giương cung tên. Nó giáp với các chòm sao: Aquila (Đại Bàng), Scutum (Cái Khiên), Serpens (Con Rắn), Ophiuchus (Xà Phu), Scorpius (Bọ Cạp), Corona Australis (Nam Miện), Telescopium (Kính Viễn Vọng), Indus (Người Anh-điêng), Microscopium (Kính Hiển Vi) và Capriconus (Ma Kết).

Chòm sao này có các ngôi sao sáng tạo thành nhóm sao The Teapot (Ấm Trà).

Nhóm sao The Teapot.

Một nhóm sao khác nữa trong chòm sao này, đó là nhóm sao Lục Tinh Nam Đẩu. Các bạn đừng nhầm nó với nhóm sao Thất Tinh Bắc Đẩu đấy nhé!

Nhóm sao Lục tinh Nam Đẩu.

4. Chòm sao Centaurus (Nhân Mã).

Chòm sao Centaurus.

Centaurus (Nhân Mã) cũng mang hình ảnh của một nhân mã nửa người nửa ngựa, nhưng nó khác với Sagittarius ở chỗ nhân mã này đang cầm giáo đâm vào chòm sao Lupus (Chó Sói).

Chòm sao Centaurus và Lupus.

Chòm sao này giáp với các chòm sao: Antlia (Máy Bơm Nước), Carina (Sống Tàu Argo), Libra (Thiên Bình), Musca (Con Ruồi), Vela (Cánh Buồm),Lupus (Chó Sói), Hydra (Trường Xà) và Circinus (Compa).

Centaurus có hai ngôi sao rất sáng là Rigil Kent (độ sáng biểu kiến là 0,1, sáng thứ 3 trên bầu trời đêm) và Hadar (độ sáng biểu kiến là 0,55, sáng thứ 10 trên bầu trời đêm). Centaurus như bao trọn chòm sao Crux (Nam Thập Tự). Chòm sao Nhân Mã này có ngôi sao gần Mặt trời nhất là Proxima Centauri (thường gọi là sao Cận Tinh), cách Mặt Trời khoảng 4,2 năm ánh sáng.

Nhiều người vẫn dùng sai tên của hai chòm sao Sagittarius và Centaurus. Trong khi Sagiitarius (Cung Thủ) thì người ta vẫn hay gọi là Nhân Mã và Centaurus (Nhân Mã) thì người ta lại thường gọi là Bán Nhân Mã. Trong khi Sagittarius là một chòm sao Hoàng Đạo thì Centaurus lại không phải là một chòm sao Hoàng Đạo.

Ngoài 4 chòm sao đã nói ở trên, bầu trời đêm còn có chòm sao Monoceros (Kỳ Lân), nằm giữa hai chòm sao Canis Minor (Tiểu Khuyển) và Canis Major (Đại Khuyển).

Chòm sao Monoceros.

Monoceros là chòm sao mang hình con kỳ lân, gồm các ngôi sao khá mờ, bên cạnh các ngôi sao sáng của Tam giác Mùa đông và Lục giác Mùa đông.

Chòm sao Monoceros và Tam giác Mùa đông, Lục giác Mùa đông.

Trong bài có sử dụng các hình ảnh từ phần mềm Stellarium.

Thái Văn Lợi – DAC