11/12/1863, Ngày sinh nhà thiên văn học Hoa Kỳ Annie Jump Cannon

Annie Jump Cannon sinh ra tại thành phố Dover, bang Delaware, phía đông nước Mỹ. Năm 1880, bà đến học tại trường cao đẳng Wellesey bang Massachusettes, một trong những trường hàng đầu giành riêng cho phụ nữ của Hoa Kỳ. Trong thời gian này, Cannon đã bị bệnh sốt phát ban mà hậu quả là bà bị suy giảm thính lực nghiêm trọng, gần như điếc hoàn toàn. 4 năm sau, bà tốt nghiệp chuyên ngành vật lý. Do sự bất bình đẳng giới trong xã hội thời điểm đó, Cannon đã không tìm được công việc phù hợp với mình tại Dover và cũng khó thích nghi với cuộc sống xung quanh mặc dù bà có học vấn cao.

Annie Jump Cannon (11/12/1863 – 13/04/1941)

Năm 1893, mẹ của bà qua đời, cuộc sống gia đình trở nên khó khăn hơn. Cannon đã liên hệ lại với thầy giáo cũ, giáo sư Vật lý và Thiên văn Sarah Frances Whiting, tại trường Wellesley để tìm việc. Whiting đã nhận Cannon làm trợ lý, đồng thời cho phép bà vừa làm vừa học thêm chuyên ngành thiên văn. Năm 1896, Cannon được nhà thiên văn Edward C. Pickering nhận vào làm việc tại đại thiên văn Harvard.

Cannon tham gia việc biên soạn bảng danh mục sao của đài thiên văn Harward. Kế thừa và tinh chỉnh các kết quả nghiên cứu của đồng nghiệp, đặc biệt là dựa vào quy tắc phân loại sao dựa trên đặc điểm của các vạch hydro trong quang phổ sao của Williamina Fleming, Cannon đã đưa ra cách phân loại sao đơn giản hơn với các nhóm chính : O, B, F, G, K, M. Phương pháp phân loại này của Cannon đã trở lên phổ biến và được áp dụng cho đến ngày nay.

Cannon có khả năng phân loại sao dựa trên các bức ảnh quang phổ của chúng rất nhanh. Trong thời gian từ năm 1911 đến 1915, trung bình trong một tháng bà phân loại được 5000 ngôi sao. Cho đến năm 1915, bà đã phân loại được 225300 ngôi sao, hoàn thành cơ bản bảng danh mục Henry Draper của đài thiên văn Harvard.

Annie Cannon được trao tặng rất nhiều giải thưởng, danh hiệu vinh dự. Năm 1923, bà được bầu là một trong 12 người phụ nữ tiêu biểu của Hoa Kỳ. Tên bà được đặt cho một crater trên Mặt Trăng, một tiểu hành tinh (asteroid 1120 Cannonia).

Tài liệu tham khảo:
[1]Today in Science History, 1999 – 2008. December 11 – Births, Deaths, Events, https://www.todayinsci.com/12/12_11.htm
[2]Logan Hennessey ”00, ASTR 210, Last modified: 2006 Jul 23. Annie Jump Cannon Homepage at Wellesley College, https://www.wellesley.edu/Astronomy/Annie/index.html
[3]Wikipedia, 12/2008. Annie Jump Cannon, https://en.wikipedia.org/wiki/Annie_Jump_Cannon

Trần Tuấn Tú
Theo TTVNOL