Ulysses là tàu vũ trụ được NASA và ESA hợp tác chế tạo với mục đích là thám hiểm Mặt Trời ở những vùng có vĩ độ cao. Trước Ulysses, các tàu vũ trụ đều chỉ chuyển động gần mặt phẳng Hoàng đạo, do đó các quan sát từ Trái Đất cũng như của các tàu thám hiểm đều chỉ được tiến hành với góc nhìn (đối với Mặt Trời) từ vị trí có vĩ độ thấp. Nếu trực tiếp phóng tàu vũ trụ từ Trái Đất thì tên lửa đẩy sẽ phải rất khổng lồ mới có thể khiến tàu vũ trụ có độ nghiêng lớn so với mặt phẳng Hoàng đạo. Tuy nhiên, điều này cũng có thể đạt được với sự gia tốc nhờ trọng trường của Sao Mộc.

Ngày 06/10/1990, tàu con thoi Discovery phóng thành công tàu thám hiểm Mặt Trời Ulysses - 300px Ulysses spacecraft / Thiên văn học Đà Nẵng
Tàu vũ trụ Ulysses

Ngày 06/10, tàu con thoi Discovery được phóng lên không gian (nhiệm vụ STS-41). Sau khi lên đến quỹ đạo dự kiến, phi hành đoàn đã phóng Ulysses về phía Sao Mộc. Tàu vũ trụ tiếp tục được gia tốc thêm bởi các tên lửa nhỏ hơn và tiếp cận Sao Mộc trên một quỹ đạo quanh Mặt Trời có độ nghiêng nhỏ so với mặt phẳng Hoàng đạo. Ngày 08/02/1992, Ulysses bay lướt qua hành tinh khí lớn nhất trong hệ Mặt Trời, đường bay của tàu vũ trụ bị bẻ cong xuống phía nam mặt phẳng Hoàng đạo. Kết quả là quỹ đạo mới của Ulysses có điểm cận nhật 1 AU, điểm viễn nhật 5 AU, nghiêng so với mặt phẳng hoàng đạo một góc 80.2 độ.

Ulysses tập trung quan sát vùng cực của Mặt Trời trong 2 giai đoạn: 1994 ?” 1995 và 2000-2001. Ngoài ra, tàu vũ trụ đã khảo sát các sai chổi Hyakutake (1996), McNaught-Hartley (2004), McNaught (2007). Trong các năm 2003-2004, Ulysses cũng đã tiến hành quan sát Sao Mộc. Với đường bay đặc biệt của mình, Ulysses đã cung cấp cho các nhà khoa học rất nhiều kết quả, khám phá mới, không chỉ về Mặt Trời mà còn về khoảng không gian liên hành tinh.

Ngày 01/07/2008, NASA và ESA chính thức kết thúc nhiệm vụ Ulysses. Tổng cộng thời gian vận hành, sử dụng của tàu vũ trụ là 17 năm 9 tháng, dài gấp 4 lần so với thiết kế ban đầu.

Ngày 06/10/1990, tàu con thoi Discovery phóng thành công tàu thám hiểm Mặt Trời Ulysses - Ulysses 2 orbit / Thiên văn học Đà Nẵng
Quỹ đạo bay của Ulysses sau khi gia tốc nhờ Sao Mộc

Tài liệu tham khảo:
[1]Mark Wade, 1997-2007. Encyclopedia Astronautica, This Day in Space History, October 06, https://astronautix.com/thisday/octber06.htm
[2]Wikipedia, 09/2008. Ulysses (spacecraft), https://en.wikipedia.org/wiki/Ulysses_(spacecraft)

Hero_Zeratul
ttvnol.com

Content Protection by DMCA.com