Bầu trời đêm tháng 9/2011

Hướng dẫn quan sát các chòm sao, các vật thể xa, các hành tinh và các sự kiện thiên văn đáng chú ý. Bầu trời trong tháng, các điểm nhấn của bầu trời đêm tháng 9/2011.

Hành tinh vào tối tháng 9

Vào những ngày đầu tháng 9 này, ngay sau khi hoàng hôn, ta có thể thấy Sao Thổ ngay trên đường chân trời phía Tây. Những tháng tiếp theo, ta sẽ càng khó nhận ra Sao Thổ vì nó đã tiến sát hơn về phía Mặt Trời.

Những chòm sao tháng 9 và vật thể xa

Bảo Bình (Aquarius) là một trong những chòm sao cổ nhất. Trong thần thoại cổ đại thì Aquarius là vị thần của nước. Nhìn vào chiếc bình đựng nước, ta thấy có 1 nhóm các ngôi sao xếp lại thành dạng chữ Y.

Có 1 cụm sao cầu mang tên M2 nằm trong chòm Bảo Bình. Ta có thể quan sát nó bằng ống nhòm, nhưng với 1 chiếc kính thiên văn loại nhỏ, ta có thể dễ dàng quan sát chi tiết trung tâm của cụm sao hơn. Nó chứa khoảng 150.000 ngôi sao và cách chúng ta 37.500 năm ánh sáng.

Nằm ngay gần đó là chòm Ma Kết (Capricornus). Theo thần thoại thì đây là con dê biển do thần Pan (vị thần nửa người nửa dê) biến thành khi chạy trốn con quái vật Typhoon. Vì quá sợ hãi nên khi trốn xuống nước, thần đã ko nhúng hết mình xuống nước, khiến cho phần thì thành cá, phần thành dê. Đến khi Typhoon bị đánh bại thì thần đã trở lại thiên đình tỏng hình dáng ban đầu.

Algedi là ngôi sao sáng nhất của chòm Ma Kết. Nhìn từ ống nhòm, ta có cảm giác nó bị kẽo giãn ra. Do chúng là 1 cặp sao đôi quang học. Tức là hai sao này ko có quan hệ vật lý với nhau. Từ góc nhìn thuận lợi, ta thấy chúng như nằm gần nhau, nhưng thực tế, 2 ngôi nằm rất xa nhau trong không gian.

Trong chòm Ma Kết cũng có 1 cụm sao tên M30. 1 chiếc kính thiên văn nhỏ có thể dễ dàng thấy được những ngôi sao riêng lẻ trong đó.

Những hành tinh rạng sáng tháng 9

Sao Mộc mọc lên ở hướng đông vào lúc nửa đêm và thống trị bầu trời nam cho đến rạng sáng trước khi xuất hiện bình minh. Dùng ống nhòm quan sát, ta sẽ thấy được vệ tinh lớn nhất của Sao Mộc, còn với kính thiên văn, nó sẽ cho thấy những dải mây của hành tinh này.

Còn Sao Hoả xuất hiện trước khi Mặt Trời mọc, hãy tìm nó trên bầu trời hướng đông.

Sự kiện tháng 9

Rằm tháng 9 năm nay là Tết Trung Thu, rơi vào ngày 12.9 dương.

Đỗ Thị Phương Thảo – PAC
Theo Hubblesite