Đã đến lúc Sao Thổ thống lĩnh bầu trời đêm

Sao Thổ sẽ đạt vị trí xung đối vào ngày 8/3 tới đây. Ở vị trí này, hành tinh sao Thổ nằm ở phía đối diện với Mặt trời qua Trái đất và như vậy đây chính là vị trí tốt nhất để ngăm sao Thổ cùng với những vành đai kỳ diệu có một không hai của hành tinh khí khổng lồ này. Ở vị trí xung đối lần này, sao Thổ sẽ nằm cách Trái đất 1,26 tỷ km. Nằm ở vị trí xung đối cũng có nghĩa là sao Thổ mọc vào lúc hoàng hôn và lặn lúc bình minh, do đó hành tinh này hiển hiện trên bầu trời hầu như suốt đêm.

 

Ngay sau khi Mặt trời lặn, chúng ta hãy nhìn về phía đông để có thể phát hiện ra sao Thổ đang mọc cùng với những ngôi sao thực thụ của chòm Leo (Sư tử). Bạn hãy căn một khoảng cách 10 độ (bằng kích thuớc nắm tay khi bạn dang thẳng cánh tay) về phía đông – nam của Denebola, ngôi sao sáng thứ hai trong chòm Leo, đó chính là vị trí của sao Thổ. Vào buổi tối, ngôi sao Denebola sẽ nằm về bên trái phía trên của sao Thổ.

 

Biên tập viên Mike Reynolds của tờ Astronomy rất muốn chỉ cho mọi người các vẻ đẹp của hành tinh khí Satturn. Ông nói:”Một số người lần đầu tiên nhìn thấy sao Thổ và nghĩ rằng đó là hình giả hoặc một bức slide. Trên thực tế, đó là một trong những hình ảnh ấn tượng nhất mà một ống thiên văn có thể mang lại cho người xem. Vào năm nay, với những vành đai gần như nằm thẳng góc với hướng nhìn từ Trái đất, đó thực sự là một cơ hội thực thụ của những tay chơi thiên văn nghiệp dư để chỉ dẫn cho công chúng về sự chuyển động của các hành tinh”.

 

Vào lúc chập tối thì chưa phải lúc chúng ta hướng ống kính thiên văn về sao Thổ bởi vì khi đó chúng ta phải nhìn xuyên qua một lớp khí quyển dầy của Trái đất. Sau khoảng 2 giờ, khi mà sao Thổ lên cao được khoảng 1/3 quãng đường tới thiên đỉnh và bầu trời đã thực sự tối hơn – đó chính là vị trí tốt nhất đối với những ống kính thiên văn nghiệp dư có độ phóng đại thấp để ngắm một thiên thể. Với những ống kính có độ phóng đại cao hơn (lớn hơn 100x) hoặc bạn muốn chụp ảnh sao Thổ qua kính thiên văn, hãy chờ tới lúc sao Thổ lên được khoảng 45 độ (nửa đường tới thiên đỉnh) – và bạn sẽ phải chờ tới khoảng 10:00 PM giờ địa phương vào quãng giữa tháng Ba.

 

Bề mặt đĩa sao Thổ có kích thước biểu kiến khoảng 20 arcseconds tại vị trí xung đối. Đó là một kích thước khá nhỏ (1arcsecond = 1/3600 của 1 độ). Để dễ so sánh, chúng ta hãy tưởng tượng nhìn một đồng xu Mỹ 25 cent (có đuờng kính khoảng hơn 25 mm) ở khoảng cách 262 mét cũng có kích thước biểu kiến bằng 20 arcsecond. Các vành đai có kích thước khoảng hơn gấp đôi giá trị trên, kéo dài 45 arcsecond từ đông sang tây. Nhưng để nhìn được các vành đai này là không dễ dàng. Vào đầu tháng Ba, các vành này có độ nghiêng so với hướng nhìn là khoàng 2,3 độ và tới cuối tháng, giá trị đó tăng lên đôi chút : 3,4 độ, vẫn còn khá hẹp.

Hình ảnh vành đại với độ mở hẹp như vậy cũng tạo cho người quan sát (qua kính thiên văn) một hình ảnh đẹp về sao Thổ. chỉ với một ống kính có độ mở 4 inch, ta có thể nhận thấy cái bóng mờ mờ, đặc biệt là ở khu vực 2 vùng cực của hành tinh. Ở khu vực xích đạo, chúng ta không nhìn thấy các vành đai, nhưng có thể nhận thấy ở đây hình ảnh thể hiện tối hơn một chút so với các vùng lân cận.