Edward Emerson Barnard sinh ra tại Nashville, bang Tennessee, phía nam Hoa Kỳ. Cha ông qua đời trước khi ông sinh ra, Barnard lớn lên trong hoàn cảnh khó khăn và phải đi làm từ khi mới 9 tuổi, không có nhiều điều kiện học tập. Ngoài công việc chính là thợ nhiếp ảnh, Barnard còn nghiên cứu thiên văn một cách nghiệp dư. Trong giai đoạn đầu những năm 1880, Barnard đã tìm ra 8 sao chổi và trở nên rất nổi tiếng trong giới thiên văn nghiệp dư ở Nashville. Số tiền được thưởng vì những phát hiện của mình đủ để Barnard xây được 1 ngôi nhà cho ông và người vợ trẻ. Năm 1887, ông tham gia công tác quản lý tại đài thiên văn Lick.
Edward Emerson Barnard (16/12/1857 – 06/02/1923)
Năm 1892, Barnard phát hiện ra sự phát khí của của các tàn dư nova, từ đó kết luận rằng chúng thực chất là các vụ nổ sao. Cũng trong năm đó, ông phát hiện ra Amathea, vệ tinh thứ 5 của Sao Mộc. Đây thật sự là một phát hiện ấn tượng vì gần 300 năm sau phát hiện năm 1610 của Galileo, các nhà thiên văn mới tiếp tục phát hiện thêm vệ tinh của hành tinh này. Amalthea cũng là vệ tinh tự nhiên cuối cùng được tìm ra bằng các quan sát trực tiếp (không phải dựa trên việc phân tích các ảnh chụp từ các kính thiên văn hoặc các tàu vũ trụ).
Năm 1895, Barnard được bổ nhiệm làm giáo sư thiên văn tại đại học Chicago. Năm 1916, ông phát hiện ra ngôi sao có chuyển động riêng nhanh nhất trên thiên cầu (1). Barnard đã quan sát và vẽ lại rất chi tiết bản đồ Sao Hoả, từ đó bác bỏ các giả thiết về sự tồn tại kênh đào trên hành tinh đỏ. Barnard tìm ra phương pháp chụp ảnh trường rộng để khảo sát cấu trúc của Ngân Hà. Cùng với Max Wolf, ông khám phá ra “vùng tối” của Ngân Hà đối với người quan sát từ Trái Đất thực chất là do các đám khí bụi che ánh sáng từ những ngôi sao phía sau. Ông còn là tác giả của danh mục tinh vân tối (dark nebula) (2)
Tên ông được đặt cho một crater trên Mặt Trăng, một crater trên Sao Hoả, một tiểu hành tinh (asteroid 819 Barnardiana), một khu vực trên vệ tinh Ganymede (Barnard Regio), một ngôi sao (Barnard’s star).
Tài liệu tham khảo:
[1]Today in Science History, 1999 – 2008. December 16 – Births, Deaths, Events, https://www.todayinsci.com/12/16_12.htm
[2]Wikipedia, 12/2008. Edward Emerson Barnard, https://en.wikipedia.org/wiki/Edward_Emerson_Barnard
[3]JST, 2008-12-08. The Bruce Medalists, Edward Emerson Barnard, https://www.phys-astro.sonoma.edu/BruceMedalists/Barnard/index.html
Ghi chú
(1) Banard’s star, sao lùn đỏ thuộc chòm Ophiuchus, cách Trái Đất khoảng 6 năm ánh sáng. Vận tốc riêng trên thiên cầu của Banard’s star khoảng 10.2 arcseconds/năm.
(2) Tinh vân tối (dark nebula) là các đám khí và bụi dày đặc, che kín ánh sáng phát ra từ tinh vân hoặc các ngôi sao phía sau. Danh mục của Barnard bao gồm 366 tinh vân tối (Barnard-1 đến Barnard-366).
Trần Tuấn Tú
Theo TTVNOL
Bình luận