Thập Tự Phương Bắc: Xương sống của Dải Ngân Hà

Thập Tự Phương Bắc là một nhóm sao trong chòm sao Cygnus – Thiên Nga. Tuy nhiên, chúng ta dễ quan sát nhóm sao Thập Tự Phương Bắc hơn là chòm sao Thiên Nga. 

Cách xác định Thập Tự Phương Bắc: Đầu tiên chúng ta tìm ngôi sao sáng nhất trong Thập Tự Phương Bắc –  ngôi sao Deneb. Deneb cùng với Vega (Chức Nữ) và Altair (Ngưu Lang) là ba đỉnh của Tam Giác Mùa Hè. Sau khi xác định được Tam Giác Mùa Hè, các bạn sẽ định vị được Thập Tự Phương Bắc. Tiếp theo, lấy điểm ở giữa Vega và Altair nối với Deneb thành một đường thẳng đi qua một ngôi sao khá sáng trên bầu trời đó chính là Alireo, ngôi sao này tuy không sáng lắm nhưng nó không ở gần bất kì một ngôi sao sáng nào nên chúng ta có thể dễ dàng tìm ra. Xác định được Deneb và Alireo chúng ta hoàn toàn có thể tượng tượng và vẽ ra được Thập tự phương Bắc như hình vẽ dưới dây.

Thập Tự Phương Bắc bắt chéo qua Dải Ngân Hà của chúng ta nên nó được ví như Xương sống của Dải Ngân Hà.

Để có thể quan sát được Dải Ngân Hà chúng ta cần một bầu trời đen và ít bị ô nhiễm ánh sáng. Dải Ngân Hà khi được nhìn thấy, nó như một dải mây mù trên bầu trời, và trong dải mây này thực sự có vô số ngôi sao và chúng ta chỉ quan sát được những ngôi sao nằm trên mặt phẳng vuông góc với bề mặt của vỏ Trái Đất. Và tất cả những ngôi sao chúng ta nhìn thấy được bằng mắt thường nằm ngoài Dài Ngân Hà vẫn thuộc về thiên hà của chúng ta, thiên hà Milky Way.

> Hướng dẫn quan sát sao bầu trời mùa hè

Khi bạn nhìn vào Thập Tự Phương Bắc, tức là bạn đang nhìn thẳng vào dải Ngân hà nơi ánh sáng của hàng triệu ngôi sao lan tỏa khắp bầu trời.

Trên thực tế, đường xích đạo trời mới chạy ngay qua giữa Thập Tự Phương Bắc và bao quanh toàn bộ bầu trời.

Hãy quan sát các ngôi sao sáng của nhóm sao Thập Tự Phương Bắc trong những đêm trời quang đãng, cách xa ánh đèn điện của thành phố nhé!

Việc quan sát Thập Tự Phương Bắc cũng phụ thuộc vào các mùa trong năm. Ở bán cầu Bắc, vào mùa hè, Thập Tự Phương Bắc sẽ xuất hiện ở hướng Đông khi đêm xuống và ở giữa bầu trời lúc nửa đêm, sau đó lặn ở phía Tây. Vào mùa thu, chúng vẫn xuất hiện từ chập tối đến nửa đêm, nhưng chúng không ở giữa bầu trời và sẽ lặn sau nửa đêm về phía Tây Bắc. Khi mùa đông đến, Thập tự phương Bắc sẽ đứng thẳng từ đường chân trời ở phía Tây Bắc.

Tóm lại: Thập Tự Phương Bắc không phải là một chòm sao. Nó là một nhóm sao của chòm sao Thiên Nga. Thập Tự Phương Bắc còn là một “hướng dẫn viên” xinh đẹp giúp bạn khám phá Dải Ngân Hà.

Vương Anh DAC theo Earthsky.