Chuyên gia về thiên văn và vũ trụ đưa ra một số giải pháp giúp các teen chiêm ngưỡng và ghi lại hiện tượng kỳ thú này hiệu quả nhất.
Sáng 22/7 tới, người Việt Nam cùng nhiều nước khác sẽ được chiêm ngưỡng nhật thực trong thời gian gần 7 phút, được xem là kỳ nhật thực dài nhất thế kỷ.
Zing news đã có cuộc trò chuyện với ông Nguyễn Đức Phường, thành viên hội Thiên văn và Vũ trụ Việt Nam về sự xuất hiện của nhật thực toàn phần và những gì nên chuẩn bị để các bạn trẻ có thể chiêm ngưỡng, chụp ảnh một cách đẹp nhất khoảnh khắc hiếm có này.
– Xin ông cho biết phát hiện về hiện tượng nhật thực sẽ diễn ra vào ngày 22/7 tới?
– Nhật thực xảy ra vào 22/7 là nhật thực toàn phần. Nhật thực toàn phần lần này sẽ được quan sát trong một dải hẹp rộng 258 km và kéo dài gần nửa vòng trái đất. Hiện tượng bắt đầu từ Ấn Độ, sau đó đến các nước Nepal, Bhutan, Myanmar và Trung Quốc, rồi tiếp tục vượt ra ngoài Thái Bình Dương.
– Nhật thực lần này sẽ diễn ra ở địa điểm nào trên thế giới?
– Địa điểm quan sát được nhật thực toàn phần cực đại nằm ở trên Thái Bình Dương với thời gian xảy ra nhật thực toàn phần cực đại là 6 phút 39 giây. Với thời gian xẩy ra cực đại như vậy thì đây sẽ là nhật thực toàn phần dài nhất trong thế kỷ 21. Để có dịp chiêm ngưỡng được kỳ nhật thực toàn phần dài như thế này tiếp theo, chúng ta phải đợi đến năm 2132.
Địa điểm đầu tiên trên thế giới quan sát được nhật thực toàn phần lúc 00:51:17 UT (7:51:17 giờ Hà Nội) là bờ biển phía tây Ấn Độ, và địa điểm cuối cùng được chiêm ngưỡng hiện tượng này là quần đảo Polynesia trên Thái Bình Dương, vào lúc 04:19:26 UT (11:19:26 giờ Hà Nội).
Dải nhật thực một phần sẽ được quan sát trong một dải rộng hơn bao gồm hầu hết Đông Á và Thái Bình Dương. Thời gian quan sát được nhật thực một phần bắt đầu từ 23:58:19 UT ngày 21/7 (tức 6:58:19 ngày 22/7 giờ Hà Nội) và kết thúc lúc 05:12:25 UT ngày 22/7 (tức 12:12:25 ngày 22/7 giờ Hà Nội).
ĐÀ NẴNG: KẾ HOẠCH QUAN SÁT NHẬT THỰC NGÀY 22/7/2009 TP. HCM: Cùng quan sát nhật thực với HAAC vào sáng 22/07/2009 tại Nhà Thiếu Nhi TP.HCM |
– Những vùng nào ở Việt Nam xem được nhật thực?
– Hầu hết các tỉnh thành ở Việt Nam đều xem được nhật thực, nhưng chỉ quan sát được một phần, trong thời gian xem từ 7 giờ đến 9 giờ sáng ngày 22/7.
Địa điểm quan sát được tỷ lệ mặt trăng lớn nhất ở nước ta là Hà Giang với tỷ lệ che khuất cực đại là 75,8% vào lúc 8 giờ 11 phút. Càng về phía Nam, tỷ lệ che khuất càng nhỏ. Đà Nẵng là 46% lúc 8 giờ 15 phút 10 giây, Nha Trang là 31,4% lúc 8 giờ 17 phút 17 giây, Cần Thơ là 25,5% lúc 8 giờ 11 phút 40 giây, TP.HCM là 27,4% vào lúc 8 giờ 13 phút 4 giây…
Còn ở Hà Nội, chúng ta quan sát được tỷ lệ che khuất cực đại là 67,5% lúc 8 giờ 11 phút 50 giây. Thời điểm xảy ra nhật thực một phần ở Hà Nội lúc 7 giờ 6 phút 34 giây và kết thúc lúc 9 giờ 26 phút 10 giây.
– Theo ông, có sự khác nhau giữa việc chiêm ngưỡng nhật thực ở thành phố và nông thôn?
– Thực ra, không có sự khác nhau là bao giữa nông thôn và thành phố khi quan sát nhật thực. Việc quan sát nhật thực chủ yếu phụ thuộc vào thời tiết: trời phải không mây. Ngoài ra, phải chọn một vị trí thuận tiện, không bị vật cản che khuất. Tất nhiên, nếu thời tiết tốt, quan sát ở nông thôn sẽ là lý tưởng bởi vì không gian thoáng đãng, dễ chịu, không bị khuất tầm nhìn bởi nhà cao tầng.
Những hình ảnh kỳ ảo của nhật thực
– Tuyệt đối không được quan sát trực tiếp nhật thực bằng mắt thường, và càng không được quan sát qua ống nhòm hoặc kính thiên văn khi chưa lắp bộ kính lọc chuyên dụng. Cường độ ánh sáng mặt trời khá lớn với nhiều bức xạ tử ngoại có hại, nên chỉ cần nhìn thẳng vào Mặt trời bằng mắt thường trong giây lát cũng có thể làm tổn thương đến võng mạc, thậm chí gây mù lòa vĩnh viễn.
Vì vậy, để thưởng thức hiện tượng thiên nhiên kỳ thú này các bạn làm theo một số cách. Trong trường hợp có điều kiện thì mua kính quan sát nhật thực chuyên dụng, còn không, chúng ta có thể tận dụng kính thợ hàn, ruột đĩa mềm, hay phần đen trên phim X-quang để quan sát. Nếu không có kính thợ hàn, các bạn quan sát gián tiếp theo hai cách sau:
+ Dùng một tấm bìa, khoét một lỗ tròn nhỏ. Hướng tấm bìa về phía Mặt trời sao cho ánh sáng mặt trời đi xuyên qua lỗ. Đặt một tờ giấy trắng phía dưới sao cho hình ảnh mặt trời hiện thành một khoanh tròn trên tờ giấy. Khi hiện tượng nhật thực diễn ra chúng ta sẽ thấy đĩa mặt trời bị che khuất dần trên tấm giấy trắng.
+ Đặt một chiếc gương dưới chậu nước pha mực sao cho hình ảnh Mặt trời nhìn qua gương dịu mà không chói.
– Để xem một cách tốt nhất thì theo ông nên lựa chọn địa điểm như thế nào?
– Ở thành phố nên chọn một không gian rộng rãi, thoải mái như sân vận động, bãi bóng. Vì thời gian bắt đầu xảy ra nhật thực một phần ở Hà Nội lúc hơn 7 giờ sáng nên chúng ta phải chú ý chọn một vị trí cao, không bị che khuất bởi nhà cao tầng vì lúc đó mặt trời vẫn ở lưng chừng.
– Xung quanh nhật thực toàn phần, liệu có hiện tượng gì đặc biệt xảy ra kèm theo không, thưa ông?
– Không có hiện tượng gì xảy ra kèm theo nhật thực toàn phần, nhưng đối với các nhà khoa học đây là một cơ hội đặc biệt. Vì qua hiện tượng nhật thực toàn phần, các nhà khoa học có cơ hội nghiên cứu lớp khí quyển (sắc cầu) của Mặt trời mà bình thường rất khó quan sát và nghiên cứu. Ngoài ra, đối với các nhà vật lý lý thuyết, nhật thực toàn phần, nhất là nhật thực toàn phần kéo dài hiếm có như lần này, đây là cơ hội để kiểm tra những tính chất của lý thuyết tương đối rộng của Einstein. Mặt khác, một số nhà thiên văn nảy ra ý tưởng tìm kiếm những thiên thể nhỏ gần Mặt trời, bên trong quỹ đạo của sao Thủy. Đài quan sát không gian SOHO đã phát hiện ra một số sao chổi trong quá trình tiến sát Mặt trời.
Đối với hiện tượng nguyệt thực, ý nghĩa khoa học nhất là nó mang lại là nghiên cứu bầu khí quyển của Trái đất thông qua hiện tượng khúc xạ ánh sáng Mặt trời. Nhờ hiện tượng này mà mỗi lần xảy ra nguyệt thực toàn phần chúng ta nhìn thấy mặt trăng có màu nâu đỏ chứ không phải là tối hoàn toàn.
Tuyệt đối không được quan sát trực tiếp nhật thực bằng mắt thường, và càng không được quan sát qua ống nhòm hoặc kính thiên văn khi chưa lắp bộ kính lọc chuyên dụng.
– Nhiều bạn trẻ muốn chụp ảnh, quay phim lại những khoảnh khắc hiếm có này, vậy nên sử dụng phương tiện như thế nào để lưu lại hình ảnh này?
– Thứ nhất, các bạn phải là một tay thợ săn ảnh giỏi. Tất nhiên, điều không thể thiếu là chiếc máy ảnh có độ zoom tương đối nhưng phải được lắp bộ lọc chuyên dụng cho quan sát Mặt trời. Hoặc các bạn có thể lắp máy ảnh qua kính thiên văn loại nhỏ, kèm theo đó là bộ lọc chuyên dụng.
Nếu không có bộ lọc, các bạn có thể hướng kính thiên văn về phía Mặt trời, sau đó chiếu hình ảnh thu được lên một tờ giấy hoặc màn hình trắng phía sau. Toàn bộ quá trình xảy ra nhật thực sẽ được quan sát trên màn chiếu.
| Thời điểm diễn quan sát nhật thực cực đại tại một số tỉnh thành ở Việt Nam: Hà Giang: 8 giờ 11 phút. Đà Nẵng: 8 giờ 15 phút 10 giây Nha Trang: 8 giờ 17 phút 17 giây Cần Thơ: 8 giờ 11 phút 40 giây TP HCM: 8 giờ 13 phút 4 giây Hà Nội: 7 giờ 6 phút 34 giây và kết thúc lúc 9 giờ 26 phút 10 giây. |
Theo Zing
Bình luận